Kent Konseyi Su Çalışma Grubu 2021-2024 Dönemi Raporu
Yağışların düzensiz ve su kaynaklarının çok sınırlı olduğu Datça Yarımadası’nda, mevcut su kaynaklarının daha sürdürülebilir bir şekilde kullanılabilmesi için birey, konut, mahalle ve belediye ölçeğinde çeşitli çözüm önerileri geliştirebilmek ve Datça’da suyun verimli kullanılması için farkındalık yaratmak amacıyla, 31 Temmuz 2017’de, Datça Kent Konseyi bünyesinde, Suyun Sürdürülebilir Yönetimi Çalışma Grubu (dokümanın geri kalanında kısaca Su Çalışma Grubu olarak bahsedilecektir) kuruldu. Kuruluşundan itibaren Datça’da su durumu ile ilgili tüm bilimsel rapor ve akademik çalışmalar incelendi, turizm sektöründeki çeşitli işletmeler ile yüz yüze görüşüldü ve su tüketimine dair bilgiler toplandı, böylece, mevcut kaynaklara ilaveten bazı bilgiler güncellenerek, Ağustos 2018’de Datça Su Raporu yayınlandı.
Rapora erişmek için: http://sudostudatca.blogspot.com/p/datca-su.html
2019 yılında, çalışmalarımızın üniversiteler, ilgili kurum ve kuruluşlar ile birlikte bilimsel bir temel üzerinden tartışılması ve çözüm önerilerinin sunulması amacıyla Datça Su ve İklim Çalıştayı planlandı. Çalıştaya maddi kaynak sağlamak için Datça Çevre ve Turizm Derneği (DAÇEV) ile Birleşmiş Milletler Küçük Destek Fonu’na (UNDP GEF SGP) başvuru yapıldı ve 7 Kasım 2019’da proje resmen başladı. Ancak, ana hatlarını belirleyip, görüşmelerini yaptığımız çalıştay projesi, bu süreçte başlayan pandemi nedeniyle yürütülemedi.
2021 yılının Temmuz ayına geldiğimizde, projeyi yeni içeriğiyle revize edilerek çalışmalara başladık. Bu tarih bizim için çok heyecanlı bir yolculuğun başlangıcı oldu. Dünyayı, ülkemizi ve Datça’yı bekleyen iklim değişikliği, tatlı su kaynaklarının hızla azalması tehlikelerine karşın, en çok desteklediğimiz çözüm önerileri olan ‘Yağmur Suyunun Biriktirilmesi’ ve ‘Gri Suyun Geri Kazanımı’ alternatiflerini uygulamalı olarak gerçekleştireceğimiz ‘DATÇA’DA SU HASADI DENEMELERİ’ projesine başladık.
Datça’da Su Hasadı Denemeleri Projesi’nin genel amacı, Datça Yarımadası’nda yaşanan bu su sorunu ile ilgili farkındalığı artırmak ve bu soruna bir çözüm önerisi olarak ‘su hasadı’ yaklaşımını öne çıkarmaktır. Su hasadının başlıca yöntemlerinden ‘yağmur suyu hasadı’ ve ‘gri suyun geri kazanımı’ alternatiflerini ve bu alternatiflerin uygulamalarını Datça halkı başta olmak üzere tüm Türkiye ile paylaşmaktır. Söz konusu kavramlar ülkemizde daha çok teorik düzeyde bilinmektedir, dolayısıyla bu konuda bilgi birikimi ve örnek oluşturmak amacıyla projenin ‘uygulamalı’ tarafına vurgu yapılmıştır.
Bir dizi uygulama örneğinin hayata geçirilmesi şeklinde yeniden düzenlenen projenin temel amaçları:
Yerelde yapılmış mevcut su hasadı örneklerini araştırmak (yapım teknikleri, malzeme, maliyet, kapasite, kullanım amacı, verim);
Çatılardan yağmur suyu hasadı örnekleri oluşturmak;
Gri su yeniden kullanım örnekleri oluşturmak;
Bu örneklerin olabildiğince düşük maliyetli, kolay hayata geçirilebilir ve kısa sürede hissedilir fayda sağlayan uygulamalar olmasına gayret etmek;
Malzemeler, bağlantı detayları, filtreler, maliyetler gibi konularda teknik bilgi birikimi oluşturmak ve bu bilgiyi rehber kitapçık ve belgesel formunda halkla paylaşmak;
Proje süresince, kaydedilen aşamaların halkla paylaşıldığı toplantılar düzenlemek.
Böylece, Datça Çevre ve Turizm Derneği (DAÇEV), Datça Kent Konseyi Su Çalışma Grubu ve Datça Belediyesi ortaklığıyla yürütülen, Datça Milli Eğitim Müdürlüğü’nün iştirakçi olduğu ve Birleşmiş Milletler Küçük Destek Fonu (UNDP GEF SGP) tarafından desteklenen Datça’da Su Hasadı Denemeleri Projesi, 2 Temmuz 2021 tarihinde başlamış ve 31 Temmuz 2022’de tamamlanmıştır.
Proje kapsamında toplantılarda alınan kararlar doğrultusunda, önce Datça’daki mevcut (bireysel) su hasadı sistemleri yerinde ziyaret edildi ve incelendi.
Çatıdan yağmur suyu toplamak veya bahçede gri su kanmak isteyen Datçalılar ile görüşerek olası çalışmaların fizibilitesi üzerine konuşuldu. Projede yer almak isteyebilecek potansiyel gönüllüler belirlendi.
Su hasadı örnekleri için proje bütçesini nerede kullanmanın en çok fayda sağlayacağı tartışıldı. Sonuç olarak bu çalışmaları şu kurumlarda gerçekleştirmenin uygun olduğuna karar verildi:
Datça Hayvanları Sevenler Derneği’nin Rehabilitasyon Merkezi (yağmur suyu hasadı); 20 tonluk silindirik ferrocement depo inşa edilmiş, 10 tonluk polietilen depo ve 18,5 tonluk içi membran kaplı galvaniz silindirik depo hazır hale getirilerek kullanıma açılmış ve su tutmaya başlamıştır. Çalışmaların tamamı fotoğraflanmış ve video kayıtları alınmıştır. Uygulamalar esnasında elde edilen veriler ve tecrübe proje kitapçığında derlenerek kullanıma sunulmuştur.
TC MEB Reşadiye Kazım Yılmaz İlkokulu (yağmur suyu hasadı demonstrasyon); Reşadiye Kazım Yılmaz İlkokuluna 2 adet 1000 lt’lik depo konularak, çatı ile bağlantıları sağlanmış ve çevresinde oluşturulan peyzaj alanının yağmur hasadı ile çatıdan gelen suyla dolan depolardan yapılabildiği öğrencilere gösterilmiş oldu. Bu sayede hem bir su hasadı uygulamasının süreçleri ortaya konmuş oldu hem de iyi bir örnek teşkil ederek, benzer çalışmaların hayata geçirilmesinin olanaklı olduğu kanıtlandı.
TC MEB Özcan Yılmaz Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Okul Pansiyonu (gri su geri kazanımı); Projenin gri suyun yeniden kazanım uygulama toplantıları daha önce birkaç kez ziyaret edilip keşif yapılan Datça Özcan Yılmaz Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nde gerçekleştirildi. Uygulama için seçilen gri su kaynağı, okulun bitişiğindeki yurt/pansiyon binasının mutfağında, daha çok taze meyve ve sebzelerin yıkandığı eviye oldu. Bunun başlıca nedeni, mutfaktaki diğer eviyelerde yüksek miktarda (organik parçacık ve yağ içeren) yemek artığı yıkanması ve bu sırada öngörülemez miktarda ve çeşitlilikte kimyasal temizlik ürünü kullanılmasıydı. Buna karşın, meyve ve sebzelerin yıkandığı tezgâhta neredeyse hiç sentetik temizlik ürünü kullanılmaması ve olası sorunlara yol açabilecek organik atık yükünün bu gri su kaynağında olmaması önemliydi.
Teknik Gezi/ Taşlıca: Su ihtiyaçlarını yalnızca yağmurdan karşılayan Marmaris'in Taşlıca köyüne teknik gezi 03.11.2021 tarihinde 24 kişilik katılımcı ekibiyle gerçekleştirildi. Taşlıca, tarihi boyunca su problemi yaşamış bir yerdir. Her zaman diliminde burada yaşayan insanlar tek su kaynaklarının yağmur olduğunu görmüşler ve birçok yöntemle yağmur suyunu toplamaya çalışmışlardır. Günümüzde de durum böyledir. Taşlıca'ya Söğüt'ten çekilmiş bir şebeke suyu hattı vardır. Fakat su çok tuzlu olduğundan evlerinde ya da bahçelerinde kullanmayı tercih etmemektedirler. Gezi sayesinde ihtiyaç ve yokluk karşısında geliştirilen birçok YAĞMUR SUYU HASADI uygulaması görüldü.
Bütün süreç boyunca bilgilendirme toplantıları yapıldı; toplantıları, uygulamaları ve saha ziyaretlerini belgeleyen video çekimleri yapıldı.
Final toplantısı yapıldı (30 Haziran 2022); final toplantısında gösterimi yapılan videolar şunlardır:
Proje Süresince Yapılan Toplantılar
Taşlıca Teknik Gezisi
Datça Hayvanları Sevenler Derneği Çatıdan Yağmur Suyu Hasadı Uygulaması
Reşadiye Kazım Yılmaz İlkokulu Yağmur Suyu Hasadı Uygulaması
Özcan Yılmaz Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Gri Su Uygulaması
Rehber kitapçık hazırlığı tamamlandı; https://drive.google.com/file/d/15joAf9LQZGuy389nSWpE23VepW9M2Pgc/view?usp=sharing
Proje tamamlandı (30 Temmuz 2022).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder