Datça Kent Konseyi Su Çalışma Grubu olarak aşağıdaki konuların, Datça'nın su sorununun çözümüne yönelik önemli katkıları olacağını düşünüyoruz.
1. MUSKİ'NİN DATÇA SU VERİLERİNE ERİŞİM
Datça'daki su probleminin boyutlarının gerçekçi bir şekilde değerlendirilebilmesi ve sorunun öncelikle bir dağıtım değil, kaynak sorunu olduğunun halka anlatılabilmesi için su üretim ve tüketim bilgilerinin daha erişilebilir olması çok önemli. Su, Datça için çok kritik ve sınırlı bir kaynaktır. Dönemsel su kesintisi krizleri dışında da bu sınırlılığın görünür olması Datça'nın gerçekçi ve kaynakları ile uyumlu imar ve nüfus planlaması yapmasına yardımcı olacaktır.
2. MEVCUT ATIK SU ARITMA TESİSİNDE İŞLENEN SUYUN GERİ KAZANIMI
Datça'daki mevcut atık su arıtma tesisi yılda 3.5-4 milyon m3 atık suyu işlemekte ve denize deşarj etmektedir. Bu miktar, Datça'daki nüfus artışına bağlı olarak her yıl artmaktadır. Datça'ya su sağlayan Datça ovası akiferinde toplam yeraltı suyu besleniminin yıllık 10 milyon m3'ten az olduğu göz önünde bulundurulursa bunun neredeyse yarısının geri kazanımının Datça için ne kadar hayati olduğu ortaya çıkar. Geri kazanılan su park bahçe sulamadan, akiferi beslemeye pek çok şekilde kullanılabilir ancak en büyük katkı tarımsal sulamada kullanılmasıyla gerçekleşecektir.
Kent Konseyi su çalışma grubu olarak üzerinde durduğumuz alternatifler arasında su sorununa en büyük katkıyı yapacak olan proje, arıtılan suyun tarımsal sulama amaçlı kullanımıdır.
Projenin iki ana aşaması:
- Filtrasyonun iyileştirilmesi: Eğer tarımsal sulamada kullanılacak kalitede bir filtrasyon yapılabilirse Datça ovasında (Kızlan, Karaköy, Reşadiye) tarımsal su ihtiyacı tamamen giderilebilir.
- Arıtılmış suyun Datça ovasına nakledilmesi ve dağıtılması
Datça ovası aynı zamanda Datça akiferinin bulunduğu yer olduğundan arıtılmış suyun yeraltı suyu üzerindeki etkisi iyi incelenmelidir. Ancak tarımsal sulamada suyun toprakla yüzeyde buluşacak olması riski azaltmaktadır. Yine de dönemsel kapasite aşımları için uygun alternatifler belirlenmelidir.
3. KIZLAN, KARAKÖY VE EMECİK MAHALLELERİNDE PAKET ATIK SU ARITMA ÇÖZÜMLERİ
Mevcut atık su arıtma sisteminin kapasite artırım imkanı vardır ancak şu andaki haliyle Datça'daki yaz yoğunluğunu kaldıramadığı dönemler olmaktadır. Kızlan, Karaköy ve Emecik mahallelerini arıtma tesisine bağlamak ve kapasite artırımı yapmak için harcama yapmak yerine bu mahallelerin atık su sorununu yerelde çözmek için araştırma yapılması doğru olur. Bu mahalleler (özellikle Kızlan ve Karaköy) sulu tarımın yapıldığı bölgeler olduğundan atık su arıtıldıktan sonra kolaylıkla tarımsal sulama amaçlı kullanılabilecektir.
4. BETÇE MAHALLELERİNDE PAKET DENİZ SUYU ARITMA TESİSLERİ İÇİN ÇED VE FİZİBİLİTE ÇALIŞMALARI
Datça yarımadasının Betçe bölgesinde giderek artan bir su problemi yaşanmaktadır. Bu problemin, zaten su sıkıntısı çeken Datça ovası havzasından taşınacak su ile uzun vadeli çözümü çok mümkün görünmemektedir. Betçe bölgesinin oldukça sınırlı olan yeraltı su kaynakları, bu bölge için deniz suyu arıtma çözümlerini değerlendirmeyi zorlamaktadır. Deniz suyunun arıtılması, hızlı teknolojik gelişmelere rağmen hala oldukça enerji yoğun ve pahalı bir çözüm olarak görülse de gelişmeler her yıl maliyetleri ve bu sistemlerin denizel ekosisteme olası zararlarını azaltmaktadır. Betçe bölgesine su sağlamak için elde fazla bir seçenek olmadığından, deniz suyu arıtma sistemlerinin potansiyel kullanımları için fizibilite ve ÇED süreçlerinin acilen başlatılmasının bu yörede su sorununun uzun vadede çözüme kavuşturulabilmesi için gerekli olduğunu düşünüyoruz.
5. DATÇA YARIMADASINDA AKİFERİN BESLENMESİ İÇİN GENİŞ ALANLARDA YAĞMUR SUYU HASADI
Datça yarımadasında, özellikle Datça ovası havzasında, orman ve hazine arazilerinde uygulanabilecek yağmur suyu hasadı teknikleri ile akiferin yağmur suyu beslenimi artırılabilir. Bir fikir vermesi açısından, beslenimin %15'ten %20'ye çıkarılması yaklaşık 3 milyon m3 suyun yeraltı deposuna eklenmesi anlamına gelecektir ki bu neredeyse atık su tesisinde 1 yılda işlenen suya suya eşittir. Geniş arazilerde
- yağmur suyu hendekleri açılması
- sel yataklarında yeraltı suyu besleme kuyularının açılması
- uygun alanlarda yeraltı suyu besleme göletlerinin yapımı
oldukça ucuz ve kısa zamanda tamamlanabilecek işlerdir ve bu yapılar uzun yıllar basit bakım çalışmaları ile fonksiyonlarının yerine getirmeye devam edeceklerdir.
Bu projenin hızla tamamlanabilmesi için:
- İlgili paydaşların (Tarım ve Orman bakanlığı, DSİ, Belediye, ...) koordinasyonunun sağlanması
- Sahada topografik etüdlerin yapılması
- İş makineleri ile planlanan yağmur suyu hasadı yapılarının inşaası gerekmektedir.
